Тулгар төрийн 2229, Их Монгол Улс байгуулагдсаны 814, Ардын Хувьсгалын 99 жилийн ойн баяр наадмын хүчит бөхийн барилдаанд Увс аймгийн Давст сумын харьяат улсын арслан П.Бүрэнтөгс түрүүлж Монгол Улсын аварга цолны эзэн боллоо.
Ингэснээр Монгол Үндэсний их баяр наадамд хамгийн олон түрүү буюу 17 түрүү авсан нь Увс аймаг болж байна. Увс аймгийн араас Архангай аймаг улсын наадмын түрүүг 16 удаа хүртэж байсан бол түүний араас Хэнтий аймаг, Төв аймаг тус бүр 14 түрүүтэй үргэлжлүүлж байна.
1921 оноос хойш Үндэсний их баяр наадмын бөхийн барилдаанд 24 аварга, 71 арслан цолтон төрөн гарсан байна.
Аваргуудаас Б.Бат-Эрдэнэ 11, Х.Баянмөнх 10, Б.Түвдэндорж 7, Ж.Мөнхбат 6, Д.Дамдин 5, Д.Цэрэнтогтох 4, Г.Өсөхбаяр 4, А.Сүхбат 3, Ш.Батсуурь, Ц.Чимэд-Очир, Н.Жамъян, Д.Хадбаатар, Н.Батсуурь нар 2 удаа түрүүлж нийт бөхчүүдийг манлайлж байна.
Улсын их баяр наадамд түрүүлж үзүүрлэсэн бөхчүүд
/ 1921-2020/
№
| Түрүүлсэн | Үзүүрлэсэн | |||
| Бөхийн нэр | Үндсэн захиргаа | Бөхийн нэр | Үндсэн захиргаа | |
| 1921 | Солгой хэмээх Сундуй
Улсын заан |
Сэлэнгэ
Цагааннуур |
П.Бат-Очир
Улсын начин |
Төв
Дэлгэрхаан |
| 1922 | Луу гүний Г.Вандан
Улсын заан |
Архангай
Батцэнгэл |
Д.Далантай
Улсын арслан |
Архангай
Ихтамир |
| 1923 | Д.Далантай
Улсын арслан |
Архангай
Ихтамир |
Г.Самдан
Улсын заан |
Хэнтий
Баянхутаг |
| 1924 | Босоо С.Шагдар
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Цагаан-Уул |
Г.Самдан
Улсын арслан |
Хэнтий
Баянхутаг |
| 1925 | Босоо Г.Самдан
Улсын арслан |
Хэнтий
Баянхутаг |
Н.Жамъян
Улсын арслан |
Архангай
Цахир |
| 1926 | Буур Н.Жамъян
Улсын аварга |
Архангай
Цахир |
Ш.Төмөрбаатар
Улсын арслан |
Архангай
Тариат |
| 1927 | Н.Жамъян
Даян аварга |
Архангай
Цахир |
О.Аюур
Улсын заан |
Өвөрхангай
Тарагт |
| 1928 | О.Аюур
Улсын арслан |
Өвөрхангай
Тарагт |
С.Шагж
Улсын заан |
Завхан
Булнай |
| 1929 | Б.Банзар
Улсын арслан |
Архангай
Өлзийт |
С.Шагж
Улсын заан |
Завхан
Булнай |
| 1930 | С.Шагж
Улсын арслан |
Завхан
Булнай |
Б.Банзар
Улсын арслан |
Архангай
Өлзийт |
| 1931 | Бэх-Очир
Улсын арслан |
Булган
Сайхан |
М.Лхагва
Улсын заан |
Завхан
Идэр |
| 1932 | П.Бат-Очир
Улсын арслан |
Төв
Дэлгэрхаан |
Д.Содном
Улсын заан |
Архангай
Хашаат |
| 1933 | М.Лхагва
Улсын арслан |
Завхан
Идэр |
Д.Данзан
Улсын арслан |
Сэлэнгэ
Цагааннуур |
| 1934 | Х.Дэлэг
Улсын арслан |
Архангай
Өлзийт |
Л.Чимэд
Улсын заан |
Төв
Мөнгөнморьт |
| 1935 | Л.Чимэд
Улсын арслан |
Төв
Мөнгөнморьт |
Ш.Гомбосүрэн
Улсын заан |
Архангай
Хашаат |
| 1936 | Т.Балсан
Улсын арслан |
Дорнод
Чойбалсан |
Л.Чимэд
Улсын арслан |
Төв
Мөнгөнморьт |
| 1937 | Ш.Гилэг
Улсын арсалн |
Дорнод
Гурванзагал |
Д.Лувсанжамц
Улсын заан |
Архангай
Хайрхан |
| 1938 | Б.Төрбат
Улсын арслан |
Архангай
Жаргалант |
Ц.Банди
Улсын заан |
Өвөрхангай
Тарагт |
| 1939 | Б.Түвдэндорж
Улсын арслан |
Булган
Сэлэнгэбүрэн |
М.Лхагва
Улсын арслан |
Завхан
Идэр |
| 1940 | Ш.Вачинхүү
Улсын арслан |
Ховд
Буянт |
Л.Дамчаа
Улсын арслан |
Дорнод
Чойбалсан |
| 1941 | Б.Түвдэндорж
Улсын аварга |
Булган
Сэлэнгэбүрэн |
Х.Өлзийсайхан
Улсын арслан |
Дорнод
Халхгол |
| 1942 | Ө.Чүлтэмсүрэн
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Түнэл |
Ш.Санжсүрэн
Улсын арслан |
Завхан
Сант Маргац |
| 1943 | Д.Лувсанжамц
Улсын арслан |
Архангай
Хайрхан |
Ц.Содов
Улсын арслан |
Архангай
Хайрхан |
| 1944 | Ц.Чимэд-Очир
Улсын арслан |
Архангай
Хайрхан |
Б.Түвдэндорж
Улсын аварга |
Булган
Сэлэнгэбүрэн |
| 1945 | Б.Түвдэндорж
Дархан аварга |
Булган
Сэлэнгэбүрэн |
Ж.Цэвээнравдан
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
| 1946 | Б.Түвдэндорж
Дархан аварга |
Булган
Сэлэнгэбүрэн |
Ц.Чимэд-Очир
Улсын арслан |
Архангай
Хайрхан |
| 1947 | Ш.Батсуурь
Улсын арслан |
Говь-Алтай
Жаргалан |
Г.Цоодол
Улсын арслан |
Өвөрхангай
Гучин-Ус |
| 1948 | Ш.Батсуурь
Улсын арслан |
Говь-Алтай
Жаргалан |
Г.Цоодол
Улсын арслан |
Өвөрхангай
Гучин-Ус |
| 1949 | П.Аюуш
Улсын арслан |
Баянхонгор
Богд |
Ш.Батсуурь
Улсын арслан |
Говь-Алтай
Жаргалан |
| 1950 | Ц.Чимэд-Очир
Улсын аварга |
Архангай
Хайрхан |
Ө.Чүлтэмсүрэн
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Түнэл |
| 1951 | Ж.Цэвээнравдан
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
Б.Түвдэндорж
Дархан аварга |
Булган
Сэлэнгэбүрэн |
| 1952 | Б.Түвдэндорж
Дархан аварга |
Булган
Сэлэнгэбүрэн |
Ц.Чимэд-Очир
Даян аварга |
Архангай
Хайрхан |
| 1953 | Б.Түвдэндорж
Дархан аварга |
Булган
Сэлэнгэбүрэн |
Ш.Батсуурь
Улсын аварга |
Говь-Алтай
Жаргалан |
| 1954 | Б.Түвдэндорж
Дархан аварга |
Булган
Сэлэнгэбүрэн |
Ц.Бадамсэрээжид
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
| 1955 | С.Оргодол
Улсын арслан |
Төв
Баянбараат |
Б.Бадам
Улсын заан |
Булган
Тэшиг |
| 1956 | Д.Дамдин
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
С.Самданжигмэд
Улсын арслан |
Өвөрхангай
Баянгол |
| 1957 | Д.Дамдин
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
Ш.Батсуурь
Улсын аварга |
Говь-Алтай
Жаргалан |
| 1958 | Д.Дамдин
Улсын аварга |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
Ж.Чойжилсүрэн
Улсын заан |
Архангай
Өлзийт |
| 1959 | Д.Дамдин
Дархан аварга |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
Ц.Бадамсэрээжид
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
| 1960 | Д.Дамдин
Дархан аварга |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
Ц.Гомбодорж
Улсын заан |
Архангай
Хотонт |
| 1961 | С.Цэрэн
Улсын аварга |
Булган
Сайхан |
Д.Дамдин
Дархан аварга |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
| 1962 | Д.Жамц
Улсын арслан |
Архангай
Хотонт |
Ж.Чойжилсүрэн
Улсын заан |
Архангай
Өлзийт |
| 1963 | Ж.Мөнхбат
Улсын арслан |
Төв
Эрдэнэсант |
У.Мижиддорж
Улсын арслан |
Архангай
Хашаат |
| 1964 | Ж.Мөнхбат
Улсын арслан |
Төв
Эрдэнэсант |
Ч.Бээжин
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
| 1965 | Ж.Мөнхбат
Улсын аварга |
Төв
Эрдэнэсант |
Х.Баянмөнх
Улсын заан |
Увс
Хяргас |
| 1966 | Ж.Мөнхбат
Дархан аварга |
Төв
Эрдэнэсант |
Д.Дамдин
Дархан аварга |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
| 1967 | Ж.Мөнхбат
Дархан аварга |
Төв
Эрдэнэсант |
Х.Баянмөнх
Улсын арслан |
Увс
Хяргас |
| 1968 | Х.Баянмөнх
Улсын аварга |
Увс
Хяргас |
Д.Дамдин
Дархан аварга |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
| 1969 | Г.Дэмүүл
Улсын арслан |
Өмнөговь
Манлай |
Д.Дамдин
Дархан аварга |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
| 1970 | Ч.Бээжин
Улсын аварга |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
Д.Дамдин
Дархан аварга |
Хөвсгөл
Цагаан-Үүр |
| 1971 | Х.Баянмөнх
Дархан аварга |
Увс
Хяргас |
С.Цэрэн
Даян аварга |
Булган
Сайхан |
| 1972 | Х.Баянмөнх
Дархан аварга |
Увс
Хяргас |
Ж.Мөнхбат
Дархан аварга |
Төв
Эрдэнэсант |
| 1973 | Х.Баянмөнх
Дархан аварга |
Увс
Хяргас |
П.Дагвасүрэн
Улсын арслан |
Төв
Батсүмэр |
| 1974 | Ж.Мөнхбат
Дархан аварга |
Төв
Эрдэнэсант |
Х.Баянмөнх
Дархан аварга |
Увс
Хяргас |
| 1975 | Х.Баянмөнх
Дархан аварга |
Увс
Хяргас |
Ж.Мөнхбат
Дархан аварга |
Төв
Эрдэнэсант |
| 1976 | Д.Хадбаатар
Улсын арслан |
Төв
Баянчандмань |
П.Дагвасүрэн
Улсын арслан |
Төв
Батсүмэр |
| 1977 | Х.Баянмөнх
Дархан аварга |
Увс
Хяргас |
П.Дагвасүрэн
Улсын арслан |
Төв
Батсүмэр |
| 1978 | Д.Цэрэнтогтох
Улсын арслан |
Өвөрхангай
Нарийнтээл |
Ж.Мөнхбат
Дархан аварга |
Төв
Эрдэнэсант |
| 1979 | Х.Баянмөнх
Дархан аварга |
Увс
Хяргас |
Д.Хадбаатар
Улсын арслан |
Төв
Баянчандмань |
| 1980 | Д.Цэрэнтогтох
Улсын аварга |
Өвөрхангай
Нарийнтээл |
Ж.Мөнхбат
Дархан аварга |
Төв
Эрдэнэсант |
| 1981 | Х.Баянмөнх
Дархан аварга |
Увс
Хяргас |
Д.Цэрэнтогтох
Улсын аварга |
Өвөрхангай
Нарийнтээл |
| 1982 | Х.Баянмөнх
Дархан аварга |
Увс
Хяргас |
М.Мөнгөн
Улсын арслан |
Увс
Давст |
| 1983 | Д.Цэрэнтогтох
Даян аварга |
Өвөрхангай
Нарийнтээл |
Д.Хадбаатар
Улсын арслан |
Төв
Баянчандмань |
| 1984 | Д.Цэрэнтогтох
Дархан аварга |
Өвөрхангай
Нарийнтээл |
М.Мөнгөн
Улсын арслан |
Увс
Давст |
| 1985 | Б.Ганбаатар
Улсын арслан |
Өвөрхангай
Баян-Өндөр |
Д.Хадбаатар
Улсын арслан |
Төв
Баянчандмань |
| 1986 | Д.Хадбаатар
Улсын аварга |
Төв
Баянчандмань |
Д.Цэрэнтогтох
Дархан аварга |
Өвөрхангай
Нарийнтээл |
| 1987 | Х.Баянмөнх
Дархан аварга |
Увс
Хяргас |
Д.Цэрэнтогтох
Дархан аварга |
Өвөрхангай
Нарийнтээл |
| 1988 | Б.Бат-Эрдэнэ
Улсын арслан |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
Д.Цэрэнтогтох
Дархан аварга |
Өвөрхангай
Нарийнтээл |
| 1989 | Б.Бат-Эрдэнэ
Улсын аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
О.Балжинням
Улсын заан |
Увс
Наранбулаг |
| 1990 | Б.Бат-Эрдэнэ
Даян аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
Д.Цэрэнтогтох
Дархан аварга |
Өвөрхангай
Нарийнтээл |
| 1991 | О.Балжинням
Улсын арслан |
Увс
Наранбулаг |
П.Сүхбат
Улсын заан |
Баянхонгор
Баян-Овоо |
| 1992 | Б.Бат-Эрдэнэ
Дархан аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
Д.Мөнх-Эрдэнэ
Улсын заан |
Архангай
Булган |
| 1993 | Б.Бат-Эрдэнэ
Дархан аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
Д.Мөнх-Эрдэнэ
Улсын заан |
Архангай
Булган |
| 1994 | Б.Бат-Эрдэнэ
Дархан аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
О.Балжинням
Улсын аварга |
Увс
Наранбулаг |
| 1995 | Б.Бат-Эрдэнэ
Дархан аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
Д.Мөнх-Эрдэнэ
Улсын арслан |
Архангай
Булган |
| 1996 | Б.Бат-Эрдэнэ
Дархан аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
Д.Мөнх-Эрдэнэ
Улсын арслан |
Архангай
Булган |
| 1997 | Б.Бат-Эрдэнэ
Дархан аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
Д.Мөнх-Эрдэнэ
Улсын арслан |
Архангай
Булган |
| 1998 | Б.Бат-Эрдэнэ
Дархан аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
Д.Сумъяабазар
Улсын заан |
Өвөрхангай
Хужирт |
| 1999 | Б.Бат-Эрдэнэ
Дархан аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
Д.Сумъяабазар
Улсын заан |
Өвөрхангай
Хужирт |
| 2000 | А.Сүхбат
Улсын арслан |
Төв
Сэргэлэн |
Б.Гантогтох
Улсын заан |
Увс
Хяргас |
| 2001 | А.Сүхбат
Улсын аварга |
Төв
Сэргэлэн |
Б.Бат-Эрдэнэ
Дархан аварга |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
| 2002 | Г.Өсөхбаяр
Улсын арслан |
Архангай
Батцэнгэл |
Б.Гантогтох
Улсын заан |
Увс
Хяргас |
| 2003 | Г.Өсөхбаяр
Улсын аварга |
Архангай
Батцэнгэл |
Д.Сумъяабазар
Улсын гарьд |
Өвөрхангай
Хужирт |
| 2004 | А.Сүхбат
Далай аварга |
Төв
Сэргэлэн |
Б.Гантогтох
Улсын гарьд |
Увс
Хяргас |
| 2005 | Г.Өсөхбаяр
Далай аварга |
Архангай
Батцэнгэл |
Д.Сумъяабазар
Улсын гарьд |
Өвөрхангай
Хужирт |
| 2006 | Д.Сумъяабазар
Улсын аварга |
Өвөрхангай
Хужирт |
Д.Азжаргал
Улсын арслан |
Говь-Сүмбэр
Сүмбэр |
| 2007 | Х.Мөнхбаатар
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Шинэ-Идэр |
И.Доржсамбуу
Улсын гарьд |
Булган
Гурванбулаг |
| 2008 | Д.Ганхуяг
Улсын арслан |
Өвөрхангай
Зүүнбаян Улаан |
Н.Ганбаатар
Улсын гарьд |
Говь-Алтай
Чандмань |
| 2009 | Г.Өсөхбаяр
Даян аварга |
Архангай
Батцэнгэл |
Д.Ганхуяг
Улсын арслан |
Өвөрхангай
Зүүнбаян Улаан |
| 2010 | Б.Ганбат
Улсын арслан |
Увс
Баруунтуруун |
Г.Өсөхбаяр
Даян аварга |
Архангай
Батцэнгэл |
| 2011 | С.Мөнхбат
Улсын аварга |
Увс
Баруунтуруу |
Г.Эрхэмбаяр
Улсын аварга |
Сэлэнгэ
Мандал |
| 2012 | П.Бүрэнтөгс
Улсын арслан |
Увс
Давст |
Д.Рагчаа
Улсын гарьд |
Архангай
Булган |
| 2013 | Г.Эрхэмбаяр
Улсын аварга |
Сэлэнгэ
Мандал |
Б.Гончигдамба
Улсын гарьд |
Завхан
Их-Уул |
| 2014 | Н.Батсуурь
Улсын арслан |
Увс
Ховд |
Ш.Жаргалсайхан
Улсын гарьд |
Завхан
Идэр |
| 2015 | Э.Оюунболд
Улсын арслан |
Хэнтий
Өмнөдэлгэр |
П.Бүрэнтөгс
Улсын арслан |
Увс
Давст |
| 2016 | Ч.Санжаадамба
Улсын аварга |
Архангай
Хашаат |
Р.Пүрэвдагва
Улсын арслан |
Архангай
Булган |
| 2017 | Ц.Содномдорж
Улсын арслан |
Хөвсгөл
Тосонцэнгэл |
Ө.Бат-Орших
Улсын гарьд |
Увс аймгийн Улаангом сум |
| 2018 | Н.Батсуурь
Улсын аварга |
Увс
Ховд |
Ч.Санжаадамба
Улсын аварга |
Архангай
Хашаат |
| 2019 | Э.Оюунболд
Улсын арслан |
Хэнтий | Н.Батсуурь
Улсын аварга |
Увс |
| 2020 | Н.Батсуурь
Улсын аварга |
Увс | П.Бүрэнтөгс | Увс |
Сэтгэгдэл үлдээх